2024 Nobel Ekonomi Ödülü: Kurumların Refah Üzerindeki Etkisi

2024 Nobel Ekonomi Ödülü, Prof. Dr. Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James A. Robinson’a, kurumların oluşumu ve bu kurumların refah üzerindeki etkilerini araştırdıkları çalışmaları nedeniyle verildi. Ödül, sömürgecilik sonrası ülkelerde kapsayıcı kurumların nasıl kalkınmaya yol açtığını ve bunun aksine bir zamanlar zengin olan bazı eski sömürgelerin neden yoksullaştığını açıklayan önemli bulgulara dayanıyor.

Ödülün duyurusunda, “Kapsayıcı kurumlar, genellikle sömürgeleştirildiklerinde yoksul olan ülkelerde uygulanmış ve zaman içinde genel olarak müreffeh bir nüfusla sonuçlanmıştır,” ifadeleri dikkat çekti. Bu çalışma, kurumların ekonomik refahı nasıl şekillendirdiği ve toplumlar üzerindeki etkilerini derinlemesine ele alarak, günümüz dünyasında eşitsizlikle mücadele için önemli bir temel oluşturuyor.

Prof. Dr. Daron Acemoğlu’nun, kısa süre önce verdiği röportajda da vurguladığı gibi, demokrasinin ve büyümenin sağlıklı gelişimi için devlet ve toplum arasında denge olması gerektiğini, ifade özgürlüğü ve bilimin değer görmesinin, eğitimin sağlıklı gelişimi için vazgeçilmez olduğunu belirtmişti. Türkiye’de teknolojinin doğru kullanımı ve ekonomideki zayıflıkların giderilmesinin önemine de değinmişti.

Bu çalışmanın, küresel eşitsizliklerin azaltılması ve toplumsal kurumların bu süreçteki kritik rolünü vurgulaması nedeniyle ödüle layık görülmesi, hem akademik hem de toplumsal açıdan büyük yankı uyandırdı.